ՌԱԿ-Ը` ՆՈՐ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹԵԱՄԲ ՈՒ ԿԱՌՈՒՑՈՒԱԾՔՈՎ
Հայ աւանդական կուսակցութիւններից Ռամկավար Ազատական կուսակցութիւնը նշում է իր հիմնադրման 95-ամեակը: Այս արժանայիշատակ տարեդարձը համընկել է Հայաստանի անկախութեան 25-ամեակի հետ, ու այս իմաստով այս համընկնումը խորհրդանշանական է յատկապէս ՌԱԿ սփիւռքեան կառոյցների այն որոշմամբ, որով վերջապէս կուսակցութիւնը օրերս դարձաւ հայաստանակեդրոն, Հայաստանից ղեկավարուող: Այդ որոշումն ընդունուել էր ՌԱԿ Վերականգնումի շարժման ներկայացուցիչների կողմից, ամրագրուել Երեւանում տեղի ունեցած ՌԱԿ 2-րդ (23-րդ) պատգամաւորական ժողովում: Իսկ ահա անցած շաբաթավերջին Երեւանում տեղի ունեցաւ ՌԱԿ 3-րդ (24-րդ) արտահերթ հանրապետական պատգամաւորական ժողովը, որը ոչ միայն վերստին ամրացրեց հայաստանակեդրոն տրամադրութիւնները, այլեւ լսեց Հանրապետական վարչութեան գործունէութեան հաշուետուութիւնը, կանոնադրական եւ կառուցուածքային փոփոխութիւններ կատարեց` ՌԱԿ գործունէութիւնը հայաստանեան օրէնսդրութեանը համապատասխանեցնելու համար, ընտրեց նոր ղեկավարութիւն, այդ նոր կառուցուածքին համապատասխան, սահմանեց կուսակցութեան մօտակայ անելիքի ուղեգիծը:
Ժողովին նախորդել էին երկօրեայ բուռն քննարկումները: Ժողովի որոշումներն ընդունուեցին ՌԱԿ արարողակարգով` ժողովի ատենապետ եւ փոխատենապետ ընտրուած Յովիկ Օհանեանի եւ Գեւորգ Մարաշլեանի նախագահութեամբ, 144-ից 117 պատգամաւորի մասնակցութեամբ ու քուէարկութեամբ:
Ժողովը ողջունող ՌԱԿ Վերականգնումի եւ միութեան շարժման վարչութեան փոխ ատենապետ՝ Երուանդ Ազատեանի խօսքում արդէն առկայ էր այն տրամադրութիւնը, որ յետոյ իշխեց ժողովում: Նա խօսեց կուսակցութեան պատմական անցեալի մասին` յաջողութեան հետ նաեւ ինքնադատութեան վրայ շեշտադրում անելու անհրաժեշտութիւնից ելնելով, քանի որ սխալները մատնացոյց անելը ոչ թէ վհատութեան առիթ պէտք է լինի, այլ մարտահրաւէրները յաղթահարելու. «Որ ինչին արժանի էինք` վերստին տիրանանք ու վերադառնանք իշխանութեան վերին օղակներ»: Բացի այդ` ՌԱԿ սփիւռքեան կառոյցները հիւրի կարգավիճակի փոխարէն այժմ պէտք է տանտիրոջ կարգավիճակում լինեն Հայաստանում: Սփիւռքեան կառոյցներից ոմանք հայաստանակեդրոն լինելու որոշմանը ըմբռնումով են մօտենում, որոշ զիջումներ անելով, բայց, Ազատեանի խօսքով, անտեղիտալի մօտեցումներով ՌԱԿ Հանրապետական վարչութեան ատենապետ Յակոբ Աւետիքեանն իր հաշուետուութիւնը կառուցել էր երեք բացուածքով` ձեռքբերումների, թերութիւնների եւ հետագայ անելիքների:
Ձեռքբերումների թւում էին վերջին ՏԻՄ ընտրութիւններում կուսակցութեան 11 թեկնածուներից 10-ի ընտրութիւնը Եղվարդի, Սեւանի, Եղեգնաձորի, Սիսիանի, Վարդենիսի, Վանաձորի, Սպիտակի, Շիրակի տարբեր համայնքների աւագանիներում: Այդպիսով` տարբեր մակարդակի ընտրութիւններին տեւական չմասնակցելուց յետոյ` կուսակցութեան ինքնահաստատման, ինքնավստահութեան խնդիր լուծուեց, մանաւանդ` ընտրուածների մեծ մասը երիտասարդ կուսակցականներ են, ասել է` հայեացք է նետուած ապագային: Աւետիքեանը կարդաց ընտրուածների անունները եւ հրաւիրեց ամպիոնի մօտՙ ծափահարութիւններ ստանալու: Ձեռքբերումների շարքում էին նաեւ կուսակցութեան կեդրոնական գրասենեակի հիմնանորոգումը, Գիւմրիի գրասենեակի ստեղծումը: Եղվարդի գրասենեակի նորոգումը, փաստօրէն, միանգամից գործնական արդիւնքի մէջ արտացոլուել էր` Եղվարդում երեք հոգի աւագանու անդամ են դարձել: Վանաձորի Տիգրան Մեծ պողոտայի վրայ վերանորոգուել է ՌԱԿ գրասենեակը եւ բացուել է պուրակ` սա ակնահաճոյ մի ձեռնարկ է: Տինամիք է եղել նաեւ ՌԱԿ Հանրապետական վարչութեան դիւանի աշխատանքը` շաբաթը մէկ, երբեմն էլ` աւելի յաճախ, հաւաքուել, հարցեր են լուծել, յատկապէս ընդգծուեց փոխատենապետ Կարէն Կակոյեանի աշխատանքը:Կուսակցութեան նախաձեռնութեամբ երեք կարեւոր գիրք է դրուել քաղաքականամերձ ընթերցողի սեղանին` Նիկոլայ Յովհաննիսեանի, Սուրէն Սարգսեանի եւ Արմէն Մանվէլեանի աշխատութիւնները : Արժանին մատուցուեց նաեւ Թէքէեան մշակութային միութեան Հայաստանեան կառոյցի (ներկայացուցիչ Կայանէ Մուրատեան) ջանքերին, յատկապէս` ապրիլեան պատերազմի ժամանակ զոհուած մեր զինուորներին ուղղուող նիւթական ու հոգեբանական օգնութեան առումով, որը շարունակական է:
Յ. Աւետիքեանը բոլոր այս ձեռնարկները ֆինանսաւորող ՌԱԿ բարերարներին իր երախտագիտութիւնը յայտնեց. օրինակ` Եղվարդի գրասենեակը բարերար՝ Սարգիս Խաչատուրեանի նուիրատուութիւնն է, Նիւ Եորքից Նազար Նազարեանի եւ իր տիկնոջ Արտեմիսի բարերարութեամբ (Երուանդ Ազատեանի եւ Յակոբ Վարդիվառեանի միջնորդութեամբ) կեդրոնական գրասենեակն է նորոգուել եւ այլն: Հետագայ անելիքի առումով թիւ մէկ ուղղութիւնը մօտակայ խորհրդարանական ընտրութիւններին ՌԱԿ մասնակցութիւնն է, որը պէտք է նախաձեռնուի ամէն ջանք գործադրելով. «Միայն խորհրդարանի ամպիոնն է, որ որեւէ կուսակցութեան կշիռ է տալիս, իսկ 95-ամեայ կուսակցութիւնը պարզապէս իրաւունք չունի այնտեղ չլինելու», նշեց Յ. Աւետիքեանը` կոչ անելով աւելի նախաձեռնող լինել, իւրացնելու համար խորհրդարանում լինելու ՌԱԿ իրաւունքը: Նա խօսեց այն խոչընդոտների վերացման մասին, որոնք կուսակցութեան հայաստանակեդրոն դառնալով` յարուցւում են մեր օրէնսդրութեամբ: Կուսակցութիւնների մասին օրէնքի համաձայն` ՌԱԿ հանրապետական վարչութիւնը պէտք է վերաձեւաւորուի կեդրոնական վարչութեան, որի անդամները պէտք է լինեն Հայաստանի քաղաքացի, իսկ Սփիւռքի կառոյցներից ղեկավար կազմ ընդգրկելու համար պէտք է ստեղծուի Գերագոյն խորհուրդ, վարչութիւնը մինչեւ 25 անդամ պէտք է ունենայ:
Այս վերակառուցման մասին առաւել մանրամասն խօսեց ՌԱԿ իրաւաբան Տիգրան Յարութիւնեանը , որի առաջարկները ներկայացնում էին օրէնսդրութեանը համապատասխանեցնելու փոփոխութիւնները: Հանրապետական վարչութիւնն, ուրեմն, այսուհետ անուանուելու է ՌԱԿ Կեդրոնական վարչութիւն, իսկ նոր ստեղծուող մարմինըՙ Գերագոյն խորհուրդ: Պատգամաւորական ժողովն անուանուելու է Ընդհանուր պատգամաւորական ժողով, սա գումարուելու է երկու տարին մէկ, հէնց այդքան ժամանակի համար նոր ղեկավար կազմ ընտրելով եւ ծրագիր հաստատելով:
(Բացառութիւն է առաջին տարին, որ փորձաշրջան է կառավարման մարմինների աշխատանքի արդիւնաւէտութեան առումով):
Պատգամաւորական ժողովը նաեւ ներքաղաքական եւ տարածաշրջանի իրավիճակի մասին գնահատականներ հնչեցրեց` փոխ ատենապետներից Արմէն Մանվէլեանի ելոյթով: Յատուկ անդրադարձ կատարուեց սիրիահայերի վիճակին ու Հալէպի դրութեանը` ցանկութեան դէպքում դեռեւս այնտեղ մնացող հալէպահայութեանը դուրսբերումը հայրենի իշխանութեան կողմից կազմակերպելու կոչով եւ այդ գործին օժանդակելու ՌԱԿ հաստատակամութիւնն ընդգծելով:
Տեղի ունեցան ՌԱԿ Կեդրոնական վարչութեան անդամների, ԳԽ անդամների ընտրութիւններ. ՌԱԿ Կեդրոնական վարչութեան նախագահ ընտրուեց Յակոբ Աւետիքեանը, ԳԽ նախագահ` Վարդան Նազիրեանը: Ի դէպ. ԳԽ անդամների վերջնական ձեւաւորման համար մէկամսեայ ժամկէտը, որը սահմանուած է Հայաստանում կուսակցութեան կանոնադրութեան փոփոխութիւնների համար, հնարաւորութիւն է, որպէսզի լրիւ յաղթահարուեն այս կամ այն սփիւռքեան կառոյցից այս կամ այն անդամի վերաբերեալ տարաձայնութիւնները, թէեւ անուններ ժողովի օրն արդէն հնչել են, ու այդ ցուցակը պատուիրակների միաձայն քուէարկութեան հաւանութեանն արժանացել է: Կեդրոնական վարչութեան անդամներն են նաեւ Վարդան Նազիրեանը, Կարէն Կակոյեանը, Արմէն Մանվէլեանը, Սուրէն Սարգսեանը, Մեսրոպ Յարութիւնեանը, Հրաչ Կարապետեանը, Յովիկ Օհանեանը (որի վրայ դրուեց երեւանեան կառոյցը վերակազմակերպելու եւ ուժեղացնելու պարտականութիւնը), Արտաւազդ Մելքիսէթեանը, Գեւորգ Հալէպեանը, Յարութ Երկանեանը, Նշան Պարութճեանը, Ալիկ Ավէտեանը, Նորայր Խալաֆեանը, Լեւոն Աւագեանը, Դաւիթ Դաւթեանը, Վարազդատ Աւոյեանը, Սէյրան Ղարիբեանը, Կայանէ Մուրատեանը (կան նաեւ փոխանդամներ` Տիգրան Յարութիւնեան, Արտեոմ Դաւթեան, Տիգրան Յարութիւնեան ու եւս 3 անդամներ Սփիւռքից): ԳԽ նախագահը Վարդան Նազիրեանն ընտրուեց:
ՌԱԿ հայաստանակեդրոն կուսակցութիւնը, նորացուած կանոնադրութեամբ ու կառուցուածքով, մօտակայ ամսում Սփիւռքի եւ Հայաստանի ծրագրերի համադրումով եւ ապագայ հաւակնոտ ծրագրերն իրականացնելու հաստատակամութեամբ` ճանապարհ ընկաւ:
***
Նոյն օրը երեկոյեան, արդէն Օփերայի լեփ-լեցուն դահլիճում, ՌԱԿ Գերագոյն խորհրդի նախագահ Վարդան Նազիրեանի ողջոյնի խօսքից յետոյ (առանձին տրւում է կից սիւնակում), տրուեց շքեղ համերգ՛ նուիրուած կուսակցութեան հիմնադրութեան 95-րդ տարեդարձին, պետական դէմքերի փայլուն բացակայութեան պայմաններում: Բացակայութիւն՛ որը բոլորովին չնկատուեց ներկայ բազմութեան կողմից, մանաւանդ որ բեմի վրայ միմիանց էին յաջորդում պետական մեր լաւագոյն համոյթների ելոյթներըՙ ազգային պարարուեստի գոհարների փայլուն ներկայացմամբ: Յուզիչ էր մանաւանդ համերգի աւարտը, երբ Օփերայի սիմֆոնիք նուագախմբի ու երգչախմբի հնչեցրած «Զինուոր ենք ռամկավար եւ ազատ» քայլերգի հնչիւնների ներքոյ բեմ բարձրացան մէկ տասնեակ երիտասարդներՙ օդում Հայաստանի Եռագոյնի շուրջ ծածանելով ՌԱԿ-ի դրօշները:
Տօնական համերգի եզրակացութիւնը տուեց սփիւռքահայ մի տիկին. «Կեանքիս մէջ այսքան հպարտ չեմ եղած ռամկավար ըլլալուս համար…»:
