Վիգէն Սարգսեան. «Օգնում ես օտարին, քո սեփական պարագայում մասնակցում ես»
Հարց. Պրն. Նախարար ձեր խօսքին մէջ երէկ երեկոյեան յայտնեցիք, թէ Գանատայի կառավարութեան հրաւէրով հոս կը գտնուիք: Կարելի՞ է ըսել թէ ի՞նչ է ձեր Գանատա այցելութեան շարժառիթը:
Գանատայի կառավարութեան նախաձեռնութեամբ Գանատան եւ ՄԱԿ-ը Վանքուվըրում հիւրընկալեցին միջազգային խաղաղապահ նախարարական ժողով ուր ՄԱԿ-ի անդամ այն երկիրները, որ մասնակցում են միջազգային խաղաղապահ առաքելութիւններին, պէտք է քննարկէին մարտավիճակը եւ նոր պարտաւորութիւններ ստանձնէին խաղաղապահութեան ոլորտում իրենց տրամադրուելիք մասնակցութեան մասին: Գիտէք որ այսօր հայ խաղաղապահները ներկայացուած են ՆԱԹՕ-ի կողմից առաջնորդուող բայց ՄԱԿ-ի մանտաթով գործող Աֆղանիստանի եւ Քոսովոյի առաքելութիւններին եւ ՄԱԿ-ի շրջանակներէն ներս Լիբանանի առաքելութեան մաս ենք կազմում մենք այս պահին: Աւարտին ենք հասցրել երկրորդ կարգի երկրորդ դեր՝ ռազմական հոսփիթալիթի դաշտային հաւատարմագրման եւ ինժիներական կարողութիւնների զարգացման գործընթացը ականազերծման ոլորտում, որը յառաջիկայում պէտք է գնահատական յանձնի ՄԱԿ-ի մասնագէտների կողմից, եւ որպէսզի Հայաստան ներգրաւի յետագայ առաքելութիւնների մէջ: Դա էր հիմնական դրտապատճառը:
Հարց. Պրն. Նախարար, վերջին մէկ երկու տարիներու ընթացքին որոշ քանակութեամբ զինամթերք կարելի եղաւ աւելցնել Հայաստանի եւ Արցախի բանակներուն: Արդեօք բաւարար կը նկատէ՞ք այս յաւելումները, եւ վերջին ամիսներուն թշնամիին սադրանքներու նուազումը կը կարծէ՞ք թէ այս յաւելումին հետ կապ ունի:
Ցանկացած զէնք արդէն ունի իր հակաթոյնը ցանկացած ձեռքերում. նոյն պահին հակառակորդի կողմից սկսում է բալանսաւորուել չեզոքացնելու եւ դրան հաւասար միջոցներ ձեռք բերելու առումով: Պէտք է միշտ զգօն լինել այդ գործընթացում եւ միշտ պէտք է հետեւողական շարունակել այդ գործընթացը: Մենք իրօք այս տարի բազմաթիւ կարեւոր քայլեր կատարել ենք եւ նոյնպէս յաջորդ տարի ուզում ենք կատարել: Մենք կարծում ենք, որ պէտք է նաեւ ներքին մեր արտադրական կարողութիւնները զարգացնել ռազմական գիտութեանց, ռազմական արդիւնաբերութեան, որպէսզի այդ աճը լինի հարաճուն եւ հնարաւոր լինի ժամանակին մէջ իրօք վերականգնել բաւականին խախտուած հաւասարակշռութիւնը սպառազինութեան մէջ: Տարածաշրջանում մենք այսօր ունենք միջոցներ որոնք լուռ զսպող դեր են կատարում հակառակորդի կողմից սադրանքների տեսանկիւնից, բայց մենք դրանով չպէտք է բաւարարուենք եւ հանգստանանք, որովհետեւ որ պահին որ մենք համարեցինք արել ենք ամէն ինչ, մենք անմիջապէս յետ նահանջ ենք սկսելու. եւ դա շարունակական գործընթաց է:
Հարց. Երկքաղաքացիներու իրաւունք կը տրուի ընդունուելու բանակին մէջ որպէս կամաւոր: Ի՞նչ են կարելիութիւնները զարգացնելու սփիւռքահայ գումարտակներու որպէս իրաւ բանակային եւ կամ որպէս պահեստի:
Հայաստանի Հանրապետութիւնը ցանկացած իր քաղաքացուն, անկախ նրանից թէ ումն է այլ քաղաքացիութիւնը, դիտում է որպէս Հայաստանի քաղաքացի, այսինքն մեր ընկալման մէջ իր պարտաւորութիւնները եւ իրաւունքները առաջնահերթ կապուած են Հայաստանի հետ: Հետեւաբար եթէ անձը ունի Հայաստանի քաղաքացիութիւնը, անկախ նրանից թէ ինքը ունի այլ երկրի քաղաքացիութիւն, ինքը զինապարտ է, ոչ թէ իրաւունք ունի այլ պարտաւոր է ծառայելու զինուած ուժերի կայացման գործին եւ երկրի պաշտպանութեան գործին: Նոյնը վերաբերում է այդ քաղաքացիների յետագայ կցագրմանը եւ սպայական–ենթասպայական եւ շարքային կազմում հնարաւոր վարժանքների մասնակցութեանը: Ի հարկէ միշտ հաշուի է առնւում անձի Հայաստանում գտնուելու եւ չգտնուելու փաստը, որպէսզի աւելի դիւրին լինի կազմակերպել նման վարժանքների նրա մասնակցութիւնը: Մենք բազմաթիւ ծրագրեր ենք տեսնում հեռանկարային որպէսզի դուրսի ներգրաւումը կարենայ աճիլ:
Հարց. Պրն. Նախարար, ազգ-բանակ գաղափարախօսութեան չատագովը կը նկատուիք: Կրնա՞ք լուսաբանել:
Ազգ-բանակը իմ գաղափարը չէ. Այո՛ ես ազգ-բանակի չատագով եմ՝ դուք ճիշտ նշեցիք բայց ազգ-բանակը մեր կեանքի թելադրանքն է. մենք քիչ ժողովուրդներից ենք որտեղ իւրաքանչիւր ընտանիք ունի զինծառայող: Մենք մի ժողովուրդ ենք որտեղ շատ մեծ տոկոս է կազմում հասարակութեան մէջ զինծառայողների թիւը, անգամներ աւելի քան այլ երկրներում, կը բաւէ ասել որ բնակչութեան 10 անգամ Գանատայից փոքր երկիրը ունի Գանատայի զինուած ուժերից աւելի մեծ թուաքանակով զինուած ուժեր: Ուրեմն մենք պէտք է այդ իրականութիւնը հաշուի առնելով փորձենք այդ մեծ ծաւալը զինուած ուժերի դարձնել ոչ թէ խնդիր՝ բեռ հասարակութեան համար, այլ խթանիչ ուժ, շարժիչ ուժ մեզ միաւորող, մեր բարոյահոգեբանական կերպարը կերտող, մեր տնտեսութեանը նպաստող առաջընթացի պարագան եւ մեր գիտութեան ամրապնդմանն փաստող երեւոյթ պէտք է դարձնենք:
Մենք այս մեծ բանակը ունենալու հրամայականը ունենք եւ վստահ եմ, որ մենք այդ ճանապարհին յաջողելու ենք, որովհետեւ ազգ-բանակ նշանակում է բանակի թափանցիկութեան աստիճանի բարձրացում, բանակի նկատմամբ հասարակութեան վստահութեան ամրապնդում, եւ փոխ շաղկապուածութեան մեծացում: Քաղաքացիական եւ ռազմական հատուածների միջեւ մենք ժողովրդավարական հասարակութիւն ենք եւ պէտք է գնալով ուժեղացնենք այդ ժողովրդական մեխանիզմները: Դրանց մէջ պէտք է շատ կարեւոր դեր խաղայ զինուած ուժերի նկատմամբ, բանակի նկատմամբ, պաշտպանութեան ոլորտի նկատմամբ, հանրային քաղաքացիական ժողովրդավարական վերահսկողութիւնը, որը անպայման բերելու է վստահութեան եւ յարգանքի զգացման զինուած ուժերի նկատմամբ:
Հարց. Ըստ վերջին տեղեկութիւններու երիտասարդ ուսանող մը զինուորութեան ծառայութեան յետաձգումը մինչեւ ուսման աւարտը ընդունելի չէ, բայց արդէն սկսած են որոշ դժգոհութիւններ, ցոյցեր եւ այլն… արդեօք կը մտածէ՞ք թէ կարելի պիտի ըլլայ համոզել երիտասարդները նախապատուութիւնը տալ երկրի ապահովութեան:
Ես բազմիցս խօսել եմ այս հարցի մասին եւ բացարձակ երբեք դէմ չեմ բոլոր կարծիքները արտայայտելու. մինչեւ օրէնքի նախագիծ պատրաստելն էլ շատ մանրամասն խօսել եմ բոլոր հնարաւոր շահագրգիռ կողմերի հետ, մամուլի մէջ մենք շատ լայն լուսաբանել ենք, այն բարեփոխումները, որ առաջարկելու էինք օրէնքի տեքսթով եւ իրօք օրէնքի նախագիծը առաջ քաշելուց յետոյ զարմանալի էր որ դեռ կային մարդիկ որ նոր էին այդ պահին որոշել դէմ արտայայտուել եւ խօսել այդ նախագիծին դէմ: Իմ ակնկալիքը այն է, որ նման նախագծերը քննարկելիս քննարկման փուլում շահագրգիռ խումբերը պէտք է հնչեցնեն իրենց մտահոգութիւնները, կարծիքները, մօտեցումները եւ այլն… տարկետման իրաւունքը՝ այսինքն ուսման համար ծառայութեան յետաձգումը անհնար չէ: Այս օրէնքով էլ այն հնարաւոր է, եւ ընդհակառակը մենք խրախուսելու ենք այդպիսի մօտեցում բայց պայմանով որ քաղաքացին չի զիջում ուսումը որպէս չծառայելու ուղի. մի բան էլ տարեկետումը, մէկ այլ բան է ծառայելուց ազատումը. որեւէ հիմնաւորմամբ տուեալ դէպքում գիտութեան զբաղուելու այսպիսի հիմնաւորմամբ, որովհետեւ մենք որպէս զինուած ուժեր, որպէս բանակ կարիք ունենք գիտութեան եւ եթէ քաղաքացին իրօք ունի մեծ ներուժ գիտութեան մէջ խօսք ասելու ինքը միշտ իր տեղը բանակում գտնելու է որպէս կայացած գիտնական ծառայելով որպէս սպայ: Եթէ քաղաքացին ուզում է անպայման պաքալորիան աւարտի եւ նոր ծառայի բանակում, դա էլ հնարաւոր է բայց անմտութիւն է բարձրագոյն կրթութիւն ունեցող մարդուն դնել խրամատի մէջ շարքայինի կարգավիճակով, նա ունի հմտութիւններ, գիտելիքներ, որ հեշտութեամբ կարող է օգնել աւելի առաջ տանել զինուած ուժերը որպէս հրամանատար, որպէս դասակիր հրամանատար, որպէս վաշտի հրամանատար եւ նա պէտք է պատրաստ լինի այդ բեռը իրեն վրայ վերցնել որպէս սպայ: Հետեւաբար՝ կամ 18 տարեկանում ծառայութիւն, կամ գիտութիւն՝ շատ բացառիկ դէպքերի պարագայում, կամ ծառայութիւն սպայական անձնակազմի տեսքով, եթէ քաղաքացին նման բան ուզում է անել պաքալորիան աւարտելուց յետոյ: Անձին հնարաւորութիւն է տրուում ընտրելու, առնուազն չորս տարբերակ, եւ սա առաջին անգամ է մեր պատմութեան մէջ, որ պետութիւնը, բանակը, քաղաքացուն ընտրութիւն է առաջարկում. ասում է չորս տարբերակից դուն կարող ես ընտրել որն է աւելի քեզ հոգեհարազատ:
Հարց. Պրն. Սարգսեան Պաշտպանութեան նախարարութիւնը արդե՞օք ունի որոշ ակնկալիքներ Գանատայի հայ համայնքէն. Եթէ այո կրնա՞ք մանրամասնել:
Ես երէկ բազմաթիւ ծրագրեր ներկայացրեցի, որ ընթացքի մէջ են եւ այդ ծրագրերը այսպէս թէ այնպէս պէտք է իրականան,եւ դրանք բոլոր ծրագրերը չեն: Մեր խնդիրները շատ աւելի լայն են եւ մենք դեռ շատ բան կայ որ երէկ չհասցրեցի կամ նպատակայարմար չհամարեցի կամ հերթականութիւնը չհասաւ թուարկելու, բայց անընդհատ նման ծրագրերի իրականացման փուլում ենք. ես շատ կուզեմ որ աշխարհի հայութիւնը մեր բանակը, մեր զինուած ուժերը շարունակի դիտել որպէս մեր բոլորինը եւ ոչ թէ համարի որ օգնելու խնդիր կայ, այլ կ’ուզեմ որ համարի, որ մասնակցելու խնդիր կայ եւ մասնակցութեան ձեւը ամէն մէկը իր համար գտնելով կարողանայ ձեռք մեկնի միասին մեր երկրի անվտանգութիւնը՝ պաշտպանութիւնը ապահովելու համար. օգնում ես օտարին, քո սեփական պարագայում մասնակցում ես: Կ’ուզեմ հէնց այդ մտայնութիւնը լինի գանատահայութեան մօտ, որ բանակը մեր բոլորինն է: Մենք ունենք անելիքներ այնտեղ եւ սկսած զէնքի զինամթերքի տեխնոլոկիաների խնդիրներից մինչեւ ռազմական կրթութիւն, ռազմական առողջապահութիւն, սոցիալական պաշտպանութիւն, այդ բոլոր հարցերում կայ տեղ եւ հնարաւորութիւն մասնակցելու. շատ կ’ուզենք այդ մասնակցութեան ակցիայում տեսնել:
Հարց. Ինչպէ՞ս կը գնահատէք սահմանի իրավիճակը այսօր:
Այս օրերին, այս շաբաթներին յարաբերական հանդարտ է եղել, բայց ես միշտ ասում եմ, որ դա ոչ ուրախացնող եւ ոչ էլ լարումը կարճաժամկէտ մտահոգող հանգամանք պէտք է լինի: Մենք գիտենք շատ լաւ, որ գործ ունենք անկանխատեսելի հակառակորդի հետ, անկանխատեսելի այն առումով, որ նա չունի ժողովրդավարական վերահսկողութեան մեխանիզմներ եւ զինուած ուժերի կիրառման օգտագործման որոշումների կայացումը չափազանց սուպյեկթիւ գործօններից կարող է կախուած լինել: Մենք պէտք է դրանից ելնելով մշտապէս պատրաստ լինենք ցանկացած հնարաւոր սադրանքի եւ զարգացման, եւ ոչ պէտք է ուրախանանք հանդարտութիւնից, որովհետեւ այդ հանդարտութիւնը կարող է թուացեալ լինի. ոչ էլ պէտք է հիասթափուենք լարուածութիւնից: Պէտք է ուղղակի մեր խնդիրները լուծենք շարունակական հանգիստ եւ վստահ կերպով:
Շնորհակալութիւն Պարոն Նախարար եւ յաջողութիւն ձեր ազգանուէր բոլոր ծրագիրներուն:
