Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովը 28 Փետրուարի լիագումար նիստին ընդունած է յայտարարութիւն` Սումկայիթ քաղաքի հայ բնակչութեան կոտորածի 30-րդ տարելիցին առիթով:
Ստորեւ կը ներկայացնենք յայտարարութիւնը ամբողջութեամբ:
«1988 թուականի փետրուարի 27-29-ը, Պաքուից ընդամէնը 30 քմ հեռաւորութեան վրայ գտնուող Սումկայիթ քաղաքի հայ բնակչութեան հանդէպ Ատրպէյճանի իշխանութիւնների կողմից իրականացուել է կոտորած եւ բռնի տեղահանութիւն: Նախապէս ծրագրուած վայրագութիւններին զոհ են գնացել հարիւրաւոր հայեր, մեծ մասամբ` կանայք, երեխաներ եւ ծերեր, հազարաւոր հայեր զանգուածային բռնութիւններով տեղահանուել են, իսկ նրանց պատկանող գոյքը` յափշտակուել:
Սումկայիթում կազմակերպուած յանցագործութիւնը ատրպէյճանական իշխանութիւնների` Նախիջեւանի օրինակով խտրականութեան, ցեղային զտումների եւ հայաթափման խորհրդային տարիներին անպատիժ իրագործուող քաղաքականութեան հերթական դրսեւորումն էր, որը շարունակուեց Պաքւում, Գանձակում, հիւսիսային Արցախի միւս հայաբնակ վայրերում: Այդ վայրագութիւններով Պաքուի իշխանութիւնները սպառնում էին իր իրաւունքների պաշտպանութեան համար ոտքի ելած արցախահայութեանը` պատանդ դարձնելով Արեւելեան Անդրկովկասի հայութեանը: Մինչդեռ այդ օրերին Արցախում ծաւալուող համաժողովրդական ազատագրական պայքարը կոչուած էր վերջ դնելու հայ մարդու ազգային արժանապատուութեան հանդէպ ոտնձգութիւններին եւ ազրպէյճանական իշխանութիւնների ցեղասպան քաղաքականութեանը:
Յարգելով սումկայիթեան եղեռնագործութեանը զոհ դարձած անմեղ հայերի յիշատակը եւ համոզուած լինելով, որ պետական մակարդակով իրականացուած հայ բնակչութեան ջարդերն ու կոտորածը անպատիժ թողնելը յանգեցրեց զանգուածային նոր յանցագործութիւնների եւ Ատրպէյճանի կողմից նորանկախ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան ժողովրդի դէմ պատերազմի` Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովը.
Դատապարտում է խտրականութեան, այլատեացութեան եւ անհանդուրժողականութեան ցանկացած դրսեւորում,
Գտնում է, որ պաշտօնական Պաքուն ցայսօր շարունակում է լինել ցեղասպանութեան քաղաքականութեան կրողը, որի վերջին վկայութիւնը 2016 թուականի ապրիլին Արցախի քաղաքացիական բնակչութեան հանդէպ իրականացուած յանցագործութիւններն են,
Վերահաստատում է, որ Արցախի Հանրապետութիւնը հետեւողական է լինելու բռնութիւնների եւ տեղահանման ենթարկուած ազրպէյճանահայութեան իրաւունքների վերականգնման ու պաշտպանման գործում,
Կոչ է անում խորհրդարանական կառոյցներին, միջազգային իրաւապաշտպան կազմակերպութիւններին Սումկայիթի հայ բնակչութեան զանգուածային ջարդերի ու կոտորածի 30-րդ տարելիցի կապակցութեամբ դատապարտել Պաքուի կողմից ազրպէյճանահայութեան դէմ իրագործած ցեղասպանական արարքները:
28 փետրուարի 2018
Ստեփանակերտ
